Batman werd in 1939 gecreëerd in een van de strips van Bob Kane. Kane luidde hiermee een ware rage in: strips, hoorspelen, televisie- en animatieseries, computerspellen, poppetjes en ander speelgoed en natuurlijk ook films werden over deze superheld gemaakt. De eerste film was van de hand van Tim Burton en bereikte de zalen in 1989. De film werd (terecht) een groot succes. Verschillende sequels (waarvan nog eentje door Burton en nog twee door Joel Schumacher) volgden, maar het oorspronkelijke succes zou nooit geëvenaard worden. De tweede film werd ook nog door Burton geregisseerd en was best een mooi filmpje, ‘Batman Returns' genaamd. Toen de regie in handen werd gegeven van Joel Schumacher ging het van kwaad naar erger. In 1995 kregen we ‘Batman Forever' voorgeschoteld, dat het niveau van de twee vorige films al helemaal niet meer haalde. Het absolute dieptepunt kwam in 1997 in de zalen met het misbaksel ‘Batman & Robin.' Vanaf toen is Batman helemaal uit de filmwereld verdwenen, tot in 2005. Een groots project werd aangekondigd en de regie kwam in handen van Christopher Nolan die we nog kennen van een film als ‘Insomnia' of van het meesterwerk ‘Memento'. De rol van Batman zelf, zou vertolkt worden door Christian Bale, gekend als een degelijk acteur. Wat betreft het verhaal maakt Nolan, godzijdank, een nieuwe start en neemt een kijkje naar wat er gebeurde voor 1989. Hij benadert het personage Bruce Wayne op een psychologische manier en toont ons hoe Wayne Batman werd. Een nieuwe start dus. Dat was ook wat Nolan al vanaf de start verklaarde, hij zou niet de volgende sequel maken, maar wel een prequel, ‘Batman Begins' genaamd. Het is de avond waarop de ouders van Bruce Wayne werden vermoord kort nadat ze een vleermuisachtige toneelvoorstelling verlieten, een gebeurtenis die Bruce vervult met woede, maar ook met schuldgevoelens want was hij het niet die bang werd van sommige passages in het stuk ? Maar het schuldgevoel overheerst de drang naar wraak. Tot Bruce ene Ducard (geweldige bijrol van Liam Neeson) Die vraagt zich af waarom Bruce geen wraak genomen heeft op de moordenaar van zijn ouders. Hij besluit hem klaar te stomen om misdadige Gotham te gaan bestrijden. Nolan gaat ook op zoek naar antwoorden die de kijker in de vorige films nooit gekregen heeft. Waarom bijvoorbeeld verkleed een volwassen man zich in een vleermuis om de misdaad te bestrijden? Er zijn toch nog vele andere manieren om de misdaad te bestrijden, toch? En als je jezelf verkleedt, waarom dan in een vleermuis? Ook hierop krijgen we eindelijk een antwoord. Dat ‘Batman Begins' een meer volwassen film geworden is dan de vorige Batmanfilms is er duidelijk aan te merken. Hij maakt gebruik van flashbacks naar Waynes jeugd. Die terugblikken voegen effectief iets toe aan het verhaal. Hier laat Nolan zien waarom Bruce Wayne voor de vleermuis koos als alter-ego. Niet een mooi pak was de drijfveer, maar een diepe angst voor vleermuizen doet Bruce besluiten om zichzelf Batman te noemen. Ook de casting is perfect. Christian Bale is de beste keuze die gemaakt kon worden voor een personage als Batman. Hij overtreft ruimschoots al zijn voorgangers. Hij overtuigt als een zelfzekere man die echter niet perfect is. Ook hij heeft zijn angsten en zwakheden. Bale wordt bijgestaan door een hele resem topacteurs, waaronder Michael Caine en Morgan Freeman, die voor een vleugje humor zorgen. Naast hen spelen er nog heel wat andere gerenommeerde acteurs uitstekende bijrollen. Katie Holmes is een streling voor het oog. Een van de sterke kanten van het personage Batman in deze film is dat hij, in tegenstelling tot in de andere films, zo menselijk is. Hij heeft geen superkrachten, maar slechts een enorme wilskracht en een zeer uitvoerige en vergaande training. Ook de technische snufjes die hij gebruikt in zijn misdaadbestrijding, hadden ook allemaal daadwerkelijk een functie. Zelfs de Batmobiel is echt gebouwd, zeven exemplaren zelfs. De special effects en stunts zijn gelukkig meer dan alleen maar computerproducten. Het realisme in ‘Batman Begins' is het element bij uitstek dat de film zo aantrekkelijk maakt en ook het element bij uitstek dat het prijskaartje van maar liefst 150 miljoen euro verklaart. Nolan kon werken met vrijwel onbeperkte middelen. Wat in 'Batman Begins' wél ontbreekt is een overtuigende schurk. Zowel Scarecrow (Cillian Murphy) als maffiabaas Carmine Falcone (Tom Wilkinson) vormen nooit echt een bedreiging én zijn ook nooit echt angstaanjagend. Maar het grote pluspunt aan deze slechterikken is dan weer dat ook zij realistisch zijn: geen jokers en geen pinguïns voor Nolan. De verwachtingen voor ‘Batman Begins' waren hoog gespannen. Er zou immers heel wat gaan veranderen:een nieuwe Batman en een nieuwe regisseur. Gelukkig worden we met ‘Batman Begins' niet teleurgesteld. Nolan maakt de ontstaansgeschiedenis zeer aannemelijk en realistisch. De film kan ook rekenen op een topcast: Bale zet een zeer geloofwaardige Batman neer en kan rekenen op de steun van stuk voor stuk geweldige acteurs. Bekijken maar die film.

‘Girl with A Pearl Earring' is gebaseerd op de gelijknamige succesvolle roman van Tracy Chevalier. Deze Amerikaanse schrijfster, die in Engeland woont, verzon een verhaal rond het wereldberoemde schilderij 'Meisje met de Parel' van Johannes Vermeer, de beroemde Delftse schilder uit de zeventiende eeuw, dat in het Mauritshuis in Den Haag hangt. Het schilderij wordt ook wel eens de Mona Lisa van Nederland genoemd, een hele eer als je het mij vraagt. Het werk beeldt een heleboel gevoelens uit: tegelijk zien we op haar gelaat een flauwe glimlach, een vragende blik en heel veel verdriet. Maar het mysterieuze aan dit gehele verhaal is dat niemand lijkt te weten wie het geschilderde meisje eigenlijk is. Chevalier vertelt het fictieve verhaal van een vrouw die op de rand van haar volwassenheid een genie ontmoet. De Engelse regisseur Peter Webber verfilmde in 2003 het boek in een Engels-Luxemburgse coproductie. De film werd ingeblikt in Luxemburg, Delft en Damme. De Europese samenwerking leidde tot een beeldschone, ingetogen film. Het is niet onopgemerkt gebleven, want de film kreeg drie Oscarnominaties. Wanneer haar vader blind wordt moet de zeventienjarige Griet (geweldig vertolkt door Scarlett Johansson) gaan werken als dienstmeid in het huishouden van de schilder Johannes Vermeer. Ze treft er een kil huishouden aan. Vermeers vrouw (Essie Davis), die meer in juwelen dan in schilderijen is geïnteresseerd, vindt dat ze beneden haar stand leeft. Vermeers strenge, maar rechtvaardige schoonmoeder (Judy Parfitt) heeft de touwtjes in handen. Iedereen kijkt naar haar op. Vermeer zelf (Colin Firth) sluit zich het liefst van al in zijn atelier op. Tussen Vermeer en Griet is er een onbeschrijfelijke band, een platonische liefde. Vermeer vindt in haar wat hij bij zijn vrouw Catharina nooit gevonden heeft: intresse voor kunst, kleur en schoonheid. Net als in Johanssons doorbraakfilm ‘Lost In Translation' ontstaat er een onuitgesproken aantrekkingskracht tussen haar en een oudere, getrouwde man (hier Vermeer). De kracht van de film steunt op suggestie en zal ook nooit verder gaan. De chemie tussen beide is voelbaar, maar daar blijft het bij. Als gevolg is dialoog ook vrij zeldzaam in de film. Vermeer spreekt door middel van zijn schilderijen en kleuren, Griet door haar gelaatsuitdrukking en haar ogen. Vermeer laat zijn verlangen tegenover Griet spreken door haar te schilderen. Het portret van een onbereikbare geliefde. Dat Scarlett Johansson een groot talent op het witte doek is, liet ze al zien in de film even ingetogen en kleinschalige film ‘Lost in Translation'. Ook in ‘Girl With A Pearl Earring' laat ze zien dat om goed te kunnen acteren lichaamstaal belangrijker is dan dialoog. Het blijft jammer dat deze film geen Nederlandse productie is. Het gebruik van de Engelse taal is voor een Nederlandstalige toeschouwer erg jammer. Des te meer omdat namen als Griet, Tanneke en Vermeer nogal lachwekkend klinken in het Engels. Ik zou wel aanraden om eerst de film te bekijken en dan pas het boek te lezen. Als je het in de andere volgorde zou doen, zoals ik heb gedaan, blijf je een beetje op je honger zitten op het einde van de film. Er worden namelijk bepaalde elementen, waardoor je het geheel beter zou begrijpen, uit de film weggelaten. Bijvoorbeeld het feit dat Cornelia wrok koestert tegenover Griet omdat deze haar reeds op haar eerste dag een klap verkocht had. Of het feit dat Griet de enige persoon is die ooit de benodigde kleuren mocht gaan aankopen. Vermeer deed dit steeds zelf. Ook de relatie tussen de slager Pieter en Griet is niet voldoende in beeld gebracht. De film is te beperkt om het verhaal volledig te begrijpen. Desondanks zijn de twee Golden Globenominaties (voor Actress in a Leading Role en Original Score), drie Oscarnominaties (voor Best Costume Design, Best Art Direction en Best Cinematografie) en 10 BAFTA Award nominaties (waarvan er maar liefst negen werden gewonnen) meer dan verdiend. Het is ingetogen film waarin lichaamstaal belangrijk is. In dat soort films zien we Scarlett Johansson graag, veel liever dan in grote producties als ‘The Island.'

Tom Tykwer is een relatief onbekende regisseur. De Duitse regisseur behoort tot de nieuwe generatie Duitse filmmakers die niet alleen in eigen land maar ook over de grens bekendheid genieten. ‘Lola Rennt' is alweer Tykwers derde film. Het eerste wat zal opvallen, is de korte speelduur van de film. Na amper 80 minuten is de film al volledig ten einde. De plot op zich heeft dan ook niet zo heel veel om het lijf: Manni, het vriendje van Lola, werkt als hulpje bij een lokale gangster en deze geeft hem een simpele opdracht. Hij moet voor de gangster 100.000 DM ophalen en om 12.00u aan hem afleveren. Wat een simpele opdracht leek draait snel uit op een race tegen de klok. Manni raakt immers de zak met de 100.000 DM kwijt wanneer hij, uit gewoonte, bij een tramcontrole, de tram afvlucht. Manni belt Lola op en vraagt haar om hulp. Lola denkt koortsachtig na, krijgt een idee, begint te rennen en start een ware race tegen de klok. Ze heeft namelijk amper twinitg minuten om het immense bedrag bij elkaar te sprokkelen. Dit verhaal begint tot driemaal toe opnieuw, maar telkens net iets anders. Tykwer brengt het geheel knap in beeld en gebruikt alle trucjes die de filmwereld hem bieden kan. Ten eerste speelt de film op een bijzondere manier met tijd. De drie varianten spelen zich alle drie af in twintig minuten. Ook gebruikt Tykwer stukjes tekenfilm, flashbacks in herkenbaar versneld zwart-wit, en talloze flash-forwards in de vorm van razendsnelle fotoshots over het verdere leven van toevallige voorbijgangers. Het geheel wordt ondersteund door een technobeat die bijna de gehele film aanwezig is.Leuk detail: de nummers zijn ingezongen door Franke Potente, alias Lola. Net deze technobeat zorgt voor de dynamiek en de snelheid van de prent. Na een eerste kijkbeurt ben je daar ook overweldigd. Geloof me, na een tweede kijkbeurt, zal het net hetzelfde zijn. Deze film toont ons ook dat het verloop van het leven afhangt van de kleine dingen des levens, de schijnbare toevalligheden. Iedere ontmoeting, iedere straat die men inloopt kan een gevolg hebben voor de afloop van het verhaal, het leven. Het oog voor detail gaat redelijk ver in ‘Lola Rennt'. Er zijn twee dingen die steeds terugkomen. Allereerst is dat de kleur rood, wat uiteraard Lola haar haarkleur is, maar ook haar telefoon ziet rood, evenals de ziekenwagen en ook de liefdesscènes zijn rood gekleurd. Een tweede steeds terugkerende element is het getal twintig: Lola heeft maar twintig minuten om het geld bij elkaar te zoeken, speelt in het casino op het getal 20 en heeft 99,20 DM bij zich. Dit is echt geen toeval. Maar ik stel me toch nog enkele vragen bij de film. Waarom heeft de regisseur de film niet een tiental minuten langer gemaakt om de honger van de nieuwsgierige kijker te stillen? Nu hebben we immers drie verschillende hypothesen, drie mogelijke gebeurtenissen, maar er zijn er uiteraard nog veel meer mogelijk. Wat gebeurt er nu echt met Manni en Lola? Verder heb ik geen commentaar op ‘Lola Rennt'. Het is een geweldig dynamische en snelle film die je zal achterlaten met een verbijsterde indruk. Zeker kijken!

Charlie Kaufman is een bekende scenarist uit Hollywood, die verantwoordelijk is voor de scripts van ‘Eternal Sunshine Of The Spotless Mind', ‘Being John Malkovich' en ook ‘Confessions Of A Dangerous Mind', het regiedebuut van George Clooney.. In ‘Adaptation' draait het, raar maar waar, om hemzelf. Aan hem werd in februari 1998 gevraagd om "The Orchid Thief", een werkelijk bestaand boek van de hand van Susan Orlean, ook journaliste voor ‘The New Yorker', te vertalen naar het witte doek. De succesvolle scenarist van ‘Being John Malkovich' nam deze opdracht aanvankelijk gretig aan. Er was immers nog nooit een film over bloemen gemaakt. Dan krijgt Charlie last van wat ze writer's block noemen. De inspiratie wilde maar niet komen en hij begon te twijfelen aan zijn kwaliteiten als schrijver. Na heel wat valse starten besloot Kaufman het anders aan te pakken. Hij besloot om zichzelf in het scenario in te schrijven en startte aan een scenario over een scenarist die met een writer's block kampt en er maar niet in slaagt om "The Orchid Thief" te bewerken. In december 1998 stuurde hij zijn visie naar zijn opdrachtgevers en die wisten niet goed wat ze ervan moesten denken. Wat gebeurde er nu? Jawel, ze waren laaiend enthousiast over de aanpak van Kaufman en besloten om zijn gedachtegoed in filmische taal om te zetten. De opnames startten in mei 2001 en een film was geboren. De film gaat dus over Charlie Kaufman (Nicholas Cage), die de opdracht krijgt om het boek "The Orchid Thief" van Susan Orlean (Meryl Streep) tot een filmscript te adapteren. Charlie is aanvankelijk zeer enthousiast, maar het boek blijkt nauwelijks een structuur te bevatten. Terwijl Charlie met de adaptatie van het boek worstelt, begint zijn broer Donald (ook vertolkt door Nicholas Cage), geïnspireerd door Charlie en Robert McKee (Brian Cox), die cursussen scenarioschrijven geeft, aan een eigen scenario. Het gaat over een schizofrene seriemoordenaar die zowel de boef, als de held blijkt te zijn. Kan het nog typischer? Ik dacht het niet. Toch wordt Donalds script als kassucces beschouwd. Charlie raakt door het succes van zijn broer nog gefrustreerder en vindt maar geen oplossing voor zijn probleem. In een vlaag van verstandsverbijstering besluit Charlie zijn eigen worsteling maar in het scenario op te nemen, waarna feit en fictie door elkaar heen gaan lopen en we plots worden geconfronteerd met wilde achtervolgingen, drugs en doodslag. De film speelt met de verhaallijnen: enerzijds hebben we Charlie, die met zijn handen in het weinige haar dat hij heeft zit, die een goed script probeert af te leveren dat toch tegen de regels van filmland is. Anderzijds hebben we de relatie tussen Laroche en de auteur Orlean. De film springt van de ene verhaallijn naar de ander en maakt tussendoor nog eens sprongen in de tijd. Dat maakt de film er niet eenvoudiger op, maar zo hebben we het graag. Het is duidelijk dat we hier niet te maken hebben met een gewone film. Dit is te wijten aan de vermenging van realiteit en fictie: de meeste personages uit de film bestaan ook in het echte leven. Zelfs Susan Orlean en John Laroche zijn geen fictieve personages. De gebeurtenissen waarmee ze geconfronteerd worden en de dingen die ze doen zijn echter wel gedeeltelijk fictief. Het enige personage dat volledig fictief is, is Donald Kaufman. Dit was echter niet voor iedereen even duidelijk want op 11 februari 2002 ontving Donald (samen met zijn broer Charlie) als eerste fictieve persoon een Academy Award nominatie voor beste scenario. Er wordt goed geacteerd in deze film en met name door Nicolas Cage, iemand die we, - geef toe - niet zo vaak goed zien acteren. Zowel Charlie als diens zorgeloze, maar fictieve, broer Donald worden gespeeld door Nicholas Cage. Dit levert een van de moeilijkste, maar ook meest noemenswaardige acteerprestaties van de laatste jaren op. Cage speelt zowel Charlie en Donald, maar het zijn wel twee totaal verschillende persoonlijkheden met totaal verschillende karaktertrekken. Toch weet Cage beide neer te zetten zonder dat hij z'n geloofwaardigheid verliest. Ook de andere acteurs doen het meer dan goed. Chris Cooper vertolkt de excentrieke orchideeënfanaat zonder voortanden (u kent hem nog als de homoseksuele ex-militair uit ‘American Beauty'?) en ook Meryl Streep is wederom overtuigend als journalist van de ‘New York Times'. De scène die me het meest is bijgebleven, is de hilarische scène waarin Charlie, op aanraden van zijn broer Donald, een cursus van (de werkelijk bestaande) scenarist Rob McKee (Brain Cox) bijwoont. Voor een volle zaal steekt McKee een donderpreek af. Hij vertelt hoe een succesvol script in elkaar hoort te zitten. Het moet karakters bezitten die een belangrijke ontwikkeling doormaken, maar ook een climax. Wat het absoluut niet mag bezitten? Een voice-over of deus ex machina. Ondertussen horen we Charlie zich opvreten via de ‘verboden' voice-over. Wanneer de timide Charlie eindelijk durft te vragen of je ook een verhaal kan vertellen zonder een belangrijke ontwikkeling of zonder dat de personages belangrijke levenslessen leren, wordt hij uitgekafferd door McKee. Maar hoezeer de kunstenaar Charlie de adviezen van McKee ook minacht, hij lijkt toch gegrepen door de persoonlijkheid van McKee en besluit zijn ideeën een kans te geven. Er zitten zoveel elementen in ‘Adaptation' dat het bijna absurd wordt. Zo ook humor. Wanneer Charlie wil beginnen aan het schrijven van het script hoor je volgende gedachtengang: "To begin.. To begin... How to start? I'm hungry. I should get coffee. Coffee would help me think. Maybe I should write something first, then reward myself with coffee. Coffee and a muffin. So I need to establish the themes. Maybe a banana nut. That's a good muffin." Grappig toch? Een film die gaat over het tot stand komen van diezelfde film doordat de scenarist een boek over orchideeën moet adapteren. Best wel merkwaardig en dat is dan ook het minste dat gezegd kan worden van ‘Adaptation'. De film is niet erg eenvoudig te volgen en zal meerdere kijkbeurten vragen. Eentje om je te laten overdonderen door de originaliteit en een tweede en eventueel een derde kijkbeurt om het verhaal te begrijpen. Geloof me vrij, ‘Adaptation' is een moeilijke film om een degelijke recensie over te schrijven.

Euthanasie is een verdomd actueel onderwerp in België en daarom besloot ik ook om ‘Mar Adentro' (The Sea Inside) te bekijken. De euthanasiewet is recent weer aangepast en geen mens weet nu nog aan welke voorwaarden voldaan moet worden voor je op een legale manier euthanasie kan plegen. Al een aantal jaren is het onder omstandigheden toegestaan om het leven op een voor de patiënt waardige manier te beëindigen. Of deze omstandigheden nu moeten worden aangepast of niet, laat ik in het midden, want dat is een discussie die nog jaren verder zal gaan. In het katholieke Spanje is euthanasie midden jaren 90 nog niet toegelaten. ‘Mar Adentro' is de film van Alejandro Amenábar, de regisseur die we kennen van The Others en Abre Los Ojos en die in 2004 een Oscar mocht ontvangen in de categorie ‘Beste Buitenlandse Film' voor ‘Mar Adentro'. Alejandro klopte hierdoor ondermeer een films als ‘Der Untergang.' ‘Mar Adentro' vertelt het waargebeurde verhaal van Ramón. Hij is vanaf de borst verlamd als gevolg van een duikongeluk, nu 26 jaar geleden. Hij is gedoemd zijn dood af te wachten in bed. Wat kan hij anders doen? Zijn vader, broer, schoonzus en neef proberen het leven van Ramon voor hem zo aangenaam mogelijk te maken, maar hij wil iets anders. Hij wil de dood omarmen. Euthanasie is echter in Spanje verboden, en de hulp van advocate Julia, die zelf ook ernstig ziek, wordt ingeroepen. Ze neemt de zaak op zich en een helse (niet alleen jurydische) strijd is begonnen. De hulp van de media wordt ook ingeroepen. Het gaat in ‘Mar Adentro' om het grote discussiepunt of de beslissing van iemand om niet langer verder te leven gerespecteerd zou moeten worden of niet ? Euthanasie is in elk geval anders en er moet telkens opnieuw geoordeeld worden. Maar wie zijn wij om te oordelen? Wij voelen toch niet het leed (psychisch of lichamelijk) dat diegene die euthanasie wenst te plegen toch niet, wel? In deze film wordt dan ook niet meteen pro of contra euthanasie gepleit. Het gaat om Ramon en om niemand anders. De twee partijen komen aan het woord, elk met hun eigen argumenten. Een zeer degelijke cast, een bekwame regisseur en een waardig scenario maken ‘Mar Adentro' tot wat hij is. De grootste pluim is echter voor acteur Javier Bardem. Hij zet als man van 35 een zeer aangrijpende en geloofwaardige Ramon neer (die al 50 is) en zorgt er door deze vertolking voor dat de kijker begrijpt waarom Ramon wil sterven, met hem meeleeft en hem zelfs wil helpen. Hij straalt de wijsheid en de rust uit van een vijftiger die veel tijd heeft gehad om na te denken, te filosoferen en te relativeren. Het enige dat hij doet, en ook het enige dat hij kan doen, is praten, dromen en huilen. Met deze beperkte middelen slaagt hij er toch in de complexiteit van zijn personage aan te tonen. Wat er toch voor zal zorgen dat niet iedereen deze film het einde vindt, is dat het tempo van de film ligt enorm laag ligt. Ikzelf vond dat niet storend. Integendeel. Een ander eventueel minpuntje is de beperktheid van de locaties: het overgrote deel van de film speelt zich af in het slaapkamertje van Ramon, maar ook dit gegeven biedt weer een voordeel. Daardoor besef je als kijker hoe gevangen Ramon zich voelt en hoe klein zijn leefwereld is geworden na het ongeval. Het nadeel van deze twee factoren is dat de kijker snel verveeld kan raken. Alejandro Amenabar had het verhaal heel anders kunnen brengen en er een veel groter succes van kunnen maken dan het nu al was, maar kiest er bewust voor om dat niet te doen. e lange en vurige debatten en pleidooien in de rechtbank worden achterwege gelaten, de journalisten worden amper getoond en het té sentimentele gedeelte van de film blijft uit. Amenabar con-centreert zich op deze familie, en alleen daarop, want het is daar dat de strijd dag na dag wordt gevoerd. In Spanje werd Ramón Sampedro een fenomeen, dankzij de vele rechtszaken die (tot in Straatsburg) over zijn euthanasiewens werden gevoerd, en dankzij de publicatie van zijn brievenverzameling. Dit gebeurde onder de titel ‘Brieven uit de Hel' (1996). Spijtig genoeg, en volstrekt onterecht, moest de film ‘Mar Adentro' het met minder aandacht stellen. Het is een pareltje, en nog een actueel pareltje ook.