Geen opsmuk, kunstmatig effectbejag of vals sentiment in deze film. De gebroeders Dardenne onovertroffen in het weergeven van de minder fraaie kantjes van de maatschappij en de mens. Ook deze keer een vrouwelijke hoofdrolspeelster die aanvankelijk nog gevoelloos meedraait in de op egoïstisch winstbejag gerichte carrousel, maar die door toe te geven aan haar gevoelens en mens te worden zichzelf, ironisch genoeg, buiten de maatschappij plaatst.

Film die ontroert zonder ooit zwaar op de hand te worden, 'realistisch sprookje' dat je als kijker meermaals op het verkeerde been zet, hetgeen op zich al een hele verdienste is. Ook op visueel vlak originaliteit troef. Kortom, het genre film voor dromers in wie het kind nooit zal sterven.

Doodzonde toch, die overbodige en compleet ongeloofwaardige onthulling op het einde. Vijftien jaar celstraf krijgen omdat je als arts je terminaal ziek zoontje van zes uit zijn lijden hebt verlost en omdat je aan de ganse wereld verzwegen hebt dat je het om die reden gedaan hebt ?! Kom, kom, zo onmenselijk en onbegripvol is deze wereld nu toch ook weer niet en het lijkt me wel zeer onwaarschijnlijk dat je de dodelijke ziekte van een kindje voor iedereen uit je omgeving kan verzwijgen, zelfs als dat je intentie is. Typisch Ph. Claudel die, net als in zijn romans, het niet kan nalaten om het er vingerdik op te leggen in de trant van "kijk eens hoe nobel en grootmoedig de bedoelingen waren van deze vrouw die door jullie allemaal veroordeeld en verguisd werd". Brrrrrrr, melig, kleinburgerlijk en zich van geen kwaad bewust hypocriet sentimentalisme. Dat hij eens à la Dardenne een film maakt over een vereenzaamde, depressieve vrouw die uit wanhoop haar baby vermoordt. Geen verbloemde maar grauwe, intrieste realiteit die op heel wat minder bijval en begrip zou kunnen rekenen bij de brave burger. Nee, geef mij maar Dimitri Verhulst, de gebroeders Dardenne, Felix van Groeningen of zelfs Houellebecq.

Film met een hoog vis noch vlees-gehalte, je kan geen uiterst wreedaardige daden van een sociopatische seriemoordenaar zeer gedetailleerd in beeld brengen om dan een paar scènes later datzelfde van iedere vorm van menselijk gevoel gespeende personage zogezegd te karakteriseren met zwarte humor, tenzij je schizofrenisch aangelegd bent of houdt van massamoordenaars (nee, dit is niet bedoeld als zwarte humor). Het lijkt me realistischer te stellen dat de Coen-broertjes gewoonweg de Cormac McCarthy-roman (genre 'Children of men' van P.D. James) zo getrouw mogelijk in beeld hebben gebracht. Een auteur die gekend staat voor zijn sombere toekomstvisie en sobere schrijfstijl maar weinig of geen van diepgang of wijsheid getuigende elementen in zijn romans voegt. Wat cinematografisch resulteert in een voorspelbaar en dus weinig subtiel kat-en-muisspelletje met een beklemmende sfeer en op het eind wat flauw gewauwel in de trant van 'vroeger was alles beter' (vroeger ? wanneer dan, in het Wilde Westen van de cowboys en indianen?) van het enige van wijsheid getuigende personage (TL Jones) dat enige empathie zou kunnen losweken bij de kijker, ware het niet dat hij in totaal amper een 20-tal minuutjes te zien is in een film die 2u. duurt. 1 punt dan maar voor de mimiek van Javier Bardem, 1 punt voor de intonatie van Javier Bardem en 1 punt voor de sfeerschepping.

Incroyable mais vrai, één der beste films van het afgelopen jaar is hier compleet onopgemerkt gebleven. ‘Le scaphandre et le papillon’ vertelt het echtgebeurde verhaal van Jean-Dominique Bauby, flamboyant hoofdredacteur van Elle, die midden jaren ’90 geveld werd door een beroerte en na enkele weken uit een coma ontwaakt maar echter van kop tot teen verlamd blijkt te zijn. Hij zit hierdoor als het ware opgesloten in zichzelf (locked-in syndroom), en kan enkel nog met één oog knipperen, wat meteen ook zijn enige mogelijkheid is om nog enigszins te communiceren met de buitenwereld. De buitenwereld die je als kijker gedurende het eerste halfuur ietwat onwennig waarneemt vanuit het statische perspectief en gedurende gans de film doorheen de innerlijke monoloog van Bauby die door zijn aandoening het gevoel heeft opgesloten te zitten in een duikerspak (in het Frans scaphandre). Niettemin vindt hij de moed om met behulp van een visueel lettersysteem een boek te schrijven dat zijn levensverhaal op een lyrische wijze vertelt vooraleer hij ….. ‘Le scaphandre et le papillon’ is een rijk geschakeerde film geworden die in talrijke opzichten een ode is aan (menselijke) schoonheid, inlevingsvermogen en verbeelding. Het verhaal is diepmenselijk, bijzonder aangrijpend én grotendeels levensecht, wars van goedkoop sentiment of enige andere vorm van onoprechte meligheid - de confrontatie met zijn drie (kleine) kinderen die in de buurt van zijn rolstoel dartel rondspringen op het strand en die bij hem de gedachte ontlokken dat ook een schim of een stukje vader nog steeds een vader is, de bedrogen moeder van zijn drie kinderen die de grootmoedigheid moet opbrengen om telefonisch als tussenpersoon te fungeren bij een telefoongesprek met zijn maîtresse, zijn hiervan maar enkele voorbeelden – maar de film is bij momenten evenzeer luchtig en zelfs hilarisch ondanks het zwaarmoedige thema. Dit wordt alles op een schitterende wijze in beeld gebracht door regisseur Julian Schnabel. De beelden die getuigen van een visueel poëtische flair, de acteerprestaties met o.a. Mathieu Amalric in de hoofdrol (hij viel reeds op in de Spielbergfilm ‘Munich’), de filosofische bespiegelingen in soms prachtige bewoordingen en de soundtrack met o.a. U2 en Tom Waits maken van 'Le scaphandre et le papillon' een unieke, originele ervaring.