Lee Strasberg, die in zijn Actors Studio, honderden spelers kneedde, noemde haar een van de allergrootsten met wie hij ooit gewerkt had. CINEMATEK nodigt u daarom uit om haar te (her)ontdekken in ruim twintig films waarin ze tussen eind jaren 40 en begin jaren 60 geacteerd heeft.

Zesendertig was Monroe, toen ze op 5 augustus 1962 overleed. Een ongeluk of zelfmoord? Er is maar één persoon die het met zekerheid weet en die kan het niet meer navertellen. Met haar dood verdween een van de populairste naoorlogse filmsterren. Een van de meest controversiële ook. En dan hebben we het niet over haar gedrag op de filmset dat de laatste jaren van haar leven almaar grilliger werd waardoor ze in de ogen van veel filmprofessionals onbetrouwbaar was. Dat doet hier niet ter zake. Evenmin als haar carrière als model (ze stond op het eerste nummer van Playboy), haar geaccidenteerde liefdesleven of haar verslavingen.

Neen, de controverse die ten tijde van haar dood nog niet helemáál was gaan liggen betrof haar acteertalent, hoewel het toch wel duidelijk was dat ze heel wat in haar mars had. De Monroe die door de geschiedenis de 21ste eeuw binnengeleid is, heeft dat aura voor een stuk verloren. Als ze al niet bekend staat als het onderwerp van een beroemde portrettenreeks van Andy Warhol, dan wordt ze al te vaak gereduceerd tot een dom blondje. De recente film My week with Marilyn, een geromantiseerde blik achter de schermen tijdens de opname van The prince and the showgirl (van en met Laurence Olivier) heeft haar postume reputatie evenmin veel goed gedaan. Het lijkt wel alsof Marilyn Monroe terug naar af gestuurd is. Want in het begin van haar carrière werd ze door Hollywood graag getypecast als het domme blondje (Ladies of the chorus, Love happy). Twee kleine rolletjes stelden dat beeld in 1950 enigszins bij: All about Eve en vooral The asphalt jungle. Twee jaar later liet ze van zich spreken in Clash by night en de doldwaze Hawks-komedie Monkey business. Datzelfde jaar kreeg ze ook haar eerste belangrijke rol in een dramatische film, in het onterecht vergeten Don’t bother to knock. Maar pas in 1953 werd ze dankzij Niagara een echte star. Desalniettemin vond ze het niet fijn dat ze vooral om haar sex appeal gecast werd, zelfs door topregisseurs als Otto Preminger (River of no return), Billy Wilder (The seven year itch, de film met opwaaiende zomerjurk) en opnieuw Hawks (Gentlemen prefer blondes).

Daarom trok ze in 1955 naar New York om extra acteerlessen te nemen in de Actors Studio bij Paula en Lee Strasberg. Deze laatste vertelde ooit: “Ik heb met honderden acteurs en actrices gewerkt en slechts twee ervan staken er echt bovenuit: Marlon Brando en Marilyn Monroe.” De leerperiode wierp zijn vruchten af, want vanaf haar volgende film Bus stop werd ze alom geprezen om haar acteertalent. Veel kansen om dat te tonen had ze echter niet, omdat privétrubbels haar beletten om nog veel te werken. The prince and the showgirl was een martelgang om te draaien, maar het resultaat mocht er meer dan wezen. Van Wilder kreeg ze nog een prachtrol als Sugar Kane in Some like it hot en aan de zijde van Clark Gable en Montgomery Clift zette ze haar meest indrukwekkende vertolking neer in het tragische The misfits. Kwetsbaarheid is zelden zo tastbaar geweest als in de vertolking van Monroe in die film. De kroon op een te vroeg afgebroken carrière.

Vanaf 11 juli tot en met 28 augustus kunt u in Cinematek terecht voor de Cyclus Marilyn Monroe.
Voor het volledige programma klikt u hier.